Ο Αρχαιολογικός Χώρος της Πέλλας

Ο βασιλιάς Αρχέλαος μετέφερε στο τέλος του 5ου αιώνα με αρχές 4ου αιώνα την πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου από τις Αιγές στην Πέλλα. Οι λόγοι της απόφασης είναι κυρίως πολιτικοί και οικονομικοί. Η παραθαλάσσια θέση και η εύφορη ενδοχώρα της Πέλλας εξασφάλιζαν την ανάπτυξη του εμπορίου και την εύκολη πρόσβαση και επικοινωνία με τις υπόλοιπες πόλεις-κράτη. Ο Αρχέλαος επιθυμούσε να οργανώσει μία σημαντική πόλη. Προσκάλεσε στην αυλή του σημαντικούς ποιητές και ζωγράφους όπως τον Ευρυπίδη, το Χοιρίλο, τον Αγάθωνα και το Ζεύξη.

 Κατά το β’ μισό του 4ου, του 3ου και του 2ου αιώνα η Πέλλα έζησε χρόνια μεγάλης ακμής. Η ρυμοτομία της ακολουθούσε το Ιπποδάμειο Σύστημα, οργανωμένη σε οικοδομικά τετράγωνα. Πλακόστρωτοι δρόμοι ξεκινούσαν από το λιμάνι και κατέληγαν στην κεντρική λεωφόρο της αγοράς. Οι πλούσιες ιδιωτικές οικίες με τα ψηφιδωτά δάπεδα, το συγκρότημα της αγοράς με τα εργαστήρια παραγωγής και τα καταστήματα, τα δημόσια ιερά μαρτυρούν τον πλούτο της πόλης και των κατοίκων της. Το οργανωμένο σύστημα υδροδότησης και αποχέτευσης αποτυπώνει την ποιότητα της ζωής στην Πέλλα.

Το 168/167 π.Χ. οι Ρωμαίοι καταλαμβάνουν και λεηλατούν την Πέλλα ενώ στις αρχές του 1ου αιώνα π.Χ. καταστρέφεται από σεισμό. Το 30 π.Χ. οι Ρωμαίοι οργανώνουν στη θέση βόρεια των Λουτρών, τη νέα Πέλλα, όπου εγκαθίστανται παλαίμαχοι στρατιώτες του Αυγούστου.
Στους αιώνες που ακολούθησαν οι προσχώσεις του Αλιάκμονα, του Αξιού και του Λουδία απομάκρυναν τη θάλασσα και χώμα κάλυψε την καταστραμμένη πόλη. Ο μύθος όμως της Πέλλας συνέχιζε να ζει. Η συστηματική ανασκαφή που ξεκίνησε την άνοιξη του 1957 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα φέρνει στο φως την αρχαία πόλη και αποκαθιστά τη γνώση μας γι’ αυτήν.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Πέλλας περιλαμβάνει τον οικιστικό τομέα όπου βρίσκονται οι ιδωτικές οικίες των ελληνιστικών χρόνων, όπως η οικία των κονιαμάτων, του Διονύσου, της Ελένης, του Ποσειδώνα. Περιλαμβάνει επίσης το συγκρότημα της αγοράς επιφάνειας 70.000 τ.μ., όπου αναπτυσσόταν η εμπορική δραστηριότητα. Βόρεια βρίσκεται το ιερό της Αφροδίτης-Κυβέλης. Τη γνώση μας για τα δημόσια ιερά της Πέλλας συμπληρώνουν το ιερό του θεραπευτή θεού Δάρρωνα στην περιοχή του αρδευτικού καναλιού και το Θεσμοφόριο προς τιμήν της Δήμητρας Θεσμοφόρου στο ΒΑ άκρο της πόλης.  Τα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου της Πέλλας ανήκουν στην ελληνιστική περίοδο. Λείψανα της κλασικής πόλης έχουν εντοπισθεί στην περιοχή του αρδευτικού καναλιού, δεδομένο που ενισχύει την υπόθεση ότι ο πυρήνας της εκτεινόταν στο νότιο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου.

Ο επισκέπτης δεν θα πρέπει να αναζητήσει εδώ το ανάκτορο της Πέλλας. Αυτό βρίσκεται αρκετά βορειότερα πάνω σε λόφο, θέση που επέτρεπε και την επίβλεψη της. Πρόκειται για κτηριακό συγκρότημα έκτασης 60.000 τ.μ., αποτελούμενο από τέσσερις ενότητες που έχουν ως πυρήνα μεγάλο υπαίθριο χώρο. Προς το παρόν ο αρχαιολογικός χώρος του ανακτόρου δεν είναι επισκέψιμος.

Πηγή http://www.giannitsa.gr